De gedoodverfde winnaar is de favoriet. Wie bijvoorbeeld Spanje de gedoodverfde winnaar van het WK voetbal noemt, bedoelt dat het volgens hem vrijwel zeker is dat Spanje wereldkampioen wordt. De gedoodverfde winnaar is afgeleid van een andere uitdrukking, die inmiddels verouderd is: iemand doodverven met iets (een betrekking, een post, een functie [..]

Als we spreken van bijvoorbeeld een kerstmenu om van te watertanden, dan wil dat zeggen dat de gerechten van het menu ons bijzonder smakelijk lijken. Watertanden is een omschrijving van het verschijnsel dat 'het water je in de mond loopt' bij het zien van en/of denken aan lekker eten. Met water wordt het speeksel bedoeld. Als je le [..]

Hou je haaks! (of Houd je haaks!) wordt vaak ten afscheid gezegd. Het betekent ongeveer hetzelfde als 'Het beste!', 'Hou je taai!', 'Hou je goed!', 'Houdoe!' Volgens het Groot Uitdrukkingenwoordenboek van Van Dale (2006) werd er oorspronkelijk waarschijnlijk mee bedoeld: zorg dat je h [..]

Zijn gram halen betekent volgens Van Dale (2005) 'zijn wraaklust bevredigen, zijn woede koelen'. Van Dale vermeldt ook nog de variant zijn grande halen, maar deze zegswijze komt veel vaker voor met gram. Volgens het Groot Uitdrukkingenwoordenboek van Van Dale (2006) is de uitdrukking waarschijnlijk een verbastering van zijn granje/ [..]

Op de schop gaan heeft in elk geval niet de betekenis 'failliet gaan'. Het betekent zoveel als 'bewerkt worden, onderzocht worden, opnieuw ingericht worden, veranderd worden, gerenoveerd worden', etc. De hedendaagse woordenboeken noemen als voorbeeldzinnen onder meer 'De hele buurt gaat op de schop' ( [..]

Wie zijn knopen telt, is ergens onzeker over en probeert een besluit te nemen met de knopen van zijn vest, bloes of overhemd als hulpmiddel. Om de vraag 'Zal ik wel of niet gaan bungeejumpen?' te kunnen beantwoorden begin je dan bijvoorbeeld bij de onderste knoop met 'ik doe het niet', de knoop daarboven is ' [..]

Zwarte sneeuw gezien hebben betekent 'ellende, armoede meegemaakt hebben'. Deze uitdrukking is in België bekender dan in Nederland. In Noord-Brabant komt ook de variant groene sneeuw gezien hebben voor. Van oorsprong ging het om iets in het verleden: je had het ooit zo zwaar gehad dat je zelfs 'zwarte sneeuw' h [..]

Sara gezien hebben betekent 'vijftig geworden zijn'; het wordt van vrouwen gezegd. Mannen die 50 worden, zien Abraham. De zegswijze Sara gezien hebben komt in Van Dale pas voor het eerst voor in de laatste uitgave (de veertiende uit 2005). Sinds 1992 (de twaalfde druk) geeft Van Dale wel sara, een benaming voor de "pop van brooddee [..]

Witte rook betekent: 'beslissing dat iets kan doorgaan', 'belangrijke beslissing waarnaar al enige tijd wordt uitgekeken'. Met bijvoorbeeld 'Nog geen witte rook over nieuwe wet' is bedoeld dat de nieuwe wet nog niet is vastgesteld of aangenomen. Witte rook is letterlijk het signaal waaraan de buitenw [..]

Iemands zwanenzang (of zwanezang) is eigenlijk het laatste gezang of gedicht van iemand voor zijn sterven, zijn laatste werk. Maar het kan ook gebruikt worden in een zin als 'Dit project wordt haar zwanenzang; ze heeft per 1 oktober een andere baan.' De herkomst van deze uitdrukking is het volksgeloof dat een zwaan zingend zijn doo [..]